Một vài từ vựng căn bản trong bóng đá

Cái này mình viết lại một số ý học được từ blog của Florent Toniutti, blog này đọc được trong một lần tình cờ tìm trên youtube các clip dạy bóng đá, thì thấy blog của Toniutti giảng bằng tiếng Pháp. Sướng hơn bắt được vàng, vì mình nghe được tiếng Pháp. Khi đọc thì mình thấy có vài từ vựng quan trọng, mà chỉ cần hiểu nghĩa từ đã giúp việc hiểu bóng đá đi xa hơn một chút, ít nhất là hơn hẳn những bạn chưa bao giờ tìm hiểu thuật ngữ bóng đá.

Một là triển khai bóng (relance, tất cả các từ trong ngoặc sẽ là tiếng Pháp). Triển khai bóng được thực hiện khi đội có bóng, từ vị trí sâu nhất là thủ môn, hoặc vừa cướp được bóng. Mỗi đội hình sẽ có cách triển khai khác nhau, và nếu nắm được thì việc triển khai thuận lợi, ít bị mất bóng ở sân nhà, hoặc ở giữa sân.

>> Xem thêm: Du học Pháp và học tiếng Pháp

Ví dụ: 433 (3 tuyến phẳng, tức dàn hàng ngang) triển khai bóng chống 442 (3 tuyến đều phẳng) như sau: 433 có 3 cầu thủ ở cánh gồm tiền đạo, tiền vệ và hậu vệ cánh chống lại 2 cầu thủ của 442 (gồm hậu vệ cánh và tiền vệ cánh). Như vậy là 3 chống 2, và như vậy việc triển khai bóng ở đây là rất thuận lợi.

Và tình trạng như vậy, người ta gọi là số trội (surnombre), và đội bóng nào cũng phải tìm cách di chuyển không bóng để tạo số trội.


Khi hai đội chơi đội hình giống nhau, thì để tạo số trội, bắt buộc các cầu thủ tuyến trên phải rút về (décrocher) để tạo số trội. Ví dụ 2 đội 433 gặp nhau, thì có thể tiền đạo giữa rút về cánh, hoặc tiền vệ sang cánh tạo số trội 4 đánh 3, như vậy việc triển khai bóng mới không bị trục trặc.

Thế nếu 442 chống 433 thì làm thế nào? 442 có hai chỗ gây số trội đó là hàng ngang tiền vệ 4 người chống 3 người bên kia, và 4 hậu vệ chống 3 tiền đạo. Thế thì khi triển khai nên triển khai theo hàng ngang, cứ hàng ngang rồi tiến dần lên tới gần gôn đội bạn. Đội hình 433 cứ liên tục phải chạy sang ngang liên tục.

Pressing lấy lại bóng: khi đội kia có bóng, đội này phải tìm cách lấy lại bóng. Để lấy lại bóng, các cầu thủ phải cùng đồng thời ập vào một vị trí nào đó định trước, để hễ bóng đc chuyền tới đâu thì cầu thủ nhận bóng sẽ hết sức bối rối và gây ra mất bóng. Ví dụ như trận Brazil gặp Đức, Đức dùng 3 cầu thủ áp sát 2 trung vệ Brazil và tiền vệ phòng ngự Gustavo. Anh chàng Gustavo này xuống phong độ, nên không giữ bóng tốt, gây ra mất bóng và Brazil trả giá ngay lập tức.

Cũng như triển khai bóng, mỗi đội hình lại có cách pressing khác nhau. Ví dụ 433 của Pep Guardiola thực chất là 442 hình thoi cải biên, với Messi ở đỉnh hình thoi, nên cách pressing khác với 433 phẳng. Nếu bạn nào hay đá 442 hình thoi, sẽ biết nhược điểm rất lớn của 422 hình thoi chính là phải sở hữu hàng hậu vệ và tiền vệ phòng ngự thuộc dạng khủng, và phải vượt trội trong tranh bóng bổng. Ở điểm này, Barca hiện tại không còn, bởi vì Mascherano không phải cầu thủ như thế. Vậy nên mình cải biên lại 433 của Barca thành 433 phẳng, khi đó Rakitic sẽ tham gia vào hỗ trợ, hoặc thậm chí 3 tiền vệ sẽ làm hàng ngang chắn đội bạn tấn công. Về cơ bản như vậy an toàn hơn.

>> Xem thêm: Trải nghiệm ở Pháp

Công việc huấn luyện làm gì? Đó là huấn luyện viên phải nghiên cứu các phương án có thể của đội bạn, và nghiên cứu cách tạo số trội. Khi một cầu thủ nào đó biến mất trong trận đấu, đó nói chung không phải lỗi của cầu thủ đó, bởi vì trong những chiến thuật nhất định, cầu thủ đó hoặc phải hi sinh, hoặc là không đc tạo điều kiện để nảy ra số trội. Khi đó, việc làm không phải là trách cầu thủ mà phải hỏi HLV. Người trách, thường là người không biết bóng đá. Nói chung khi đã biết, nghe các BLV biết ít về bóng đá nói, thấy ngứa tai lắm.

Nhân đây cũng kể mình đã có 343 hoàn thiện như thế nào. Ban đầu mình nghĩ đội hình phải có tính chất đối xứng. Vậy nên xếp 343 gồm 4 CMF, xếp hình chữ nhật, hoặc hình thang, tùy. Nhưng khi đó không có ai đá cánh, và phải để tiền đạo thành tiền đạo cánh. Nhưng khi tiền đạo thành tiền đạo cánh, nó không phù hợp với lối đá bật tường của mình, vì lối đá bật tường của mình cực kỳ hiệu quả đối với chiến thuật tạo tình thế 2vs2. Điều đó giải thích vì sao mình không bao giờ đá 1 tiền đạo, như là 4231. Những bạn đá 4231 thật ra là những bạn thích chơi cá nhân, kiểu thích chạy nhanh, quẩy khỏe, sút tốt. Mình ngược lại, mình thích chơi phối hợp, vậy nên cách duy nhất để phối hợp tốt lại tạo số trội và tạo 2vs2.

343 mà phù hợp nhất là 343 của Pep Guardiola. Đó là bỏ 1 cánh, chỉ đá 1 cánh. 3 tiền vệ CMF xếp hàng ngang, và 1 tiền vệ cánh (Alba, Alves, Adriano). Chiến thuật này nghe tưởng lỏng lẻo, nhưng thực tế có rất đông cầu thủ sẵn sàng áp sát đối phương, nên phòng ngự thật ra tốt hơn.

Bóng đá đúng là thú vị nhỉ? :D